Университет тарихының маңызды оқиғалары

Қарағанды мұғалімдер институтына алғашқы жылы небары 117 адам қабылданды. Институт тарих, қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі мен әдебиеті мұғалімдерін даярлады. Барлығы 4 кафедра жұмыс істеді. Олар марксизм-ленинизм, педагогика, тіл және әдебиет, тарих кафедралары. Оқытушылар құрамына ҚарЛАГ-тан босатылған революцияға дейінгі педагогикалық өтілі бар тарихшылар мен филологтар кірді. Дәл осы мамандар мен олардың шәкірттері өңірдегі жоғары білімнің іргетасын қалады. Институттың алғашқы кітапхана қоры Герцен атындағы Ленинград педагогикалық институты сыйға тартқан 7 000 кітаптан тұрды. Институт басшысы бұрынғы орта мектеп директоры Р.Р. Репалова болды.

Қарағанды педагогикалық институтында 8 кафедра жұмыс істеді: марксизм-ленинизм негіздері, тарих, қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі мен әдебиеті, педагогика және психология, физика және математика, химия және биология, дене тәрбиесі.

Институтта 82 адам сабақ берді, оның ішінде біреуі ғылым докторы және 16 ғылым кандидаты. Ректор болып математик С.Б. Баймурзин тағайындалды. Алғашқы бітіруші студенттер саны 318 адамды құрады.

1958 жылы «Ученые записки» деп аталатын институт оқытушыларының алғашқы ғылыми мақалалар жинағы жарық көрді. 1962 жылы 4 кафедрада аспирантураның алғашқы бағдарламалары ашылды. Олар: орыс және шетел әдебиеті, педагогика және психология, химия, зоология.

70-жылдардың басында Қарағанды педагогикалық институты бірінші санаттағы жоғары оқу орнына айналып, оған 22 кафедрасы, 5 440 студент контингенті бар 6 факультет кірді. Институт 890 маман дайындады.

1972 жылдың наурыз айында Қарағанды мемлекеттік университетінің салтанатты ашылуы өтті. Ашылу салтанатына белгілі қазақ жазушысы Сәбит Мұқанов қатысты. Университет ректоры болып техника ғылымдарының докторы, профессор Бөкетов Евней Арыстанұлы тағайындалды. Ол университеттің дамуына орасан зор үлес қосты. Евней Арыстанұлының басшылығымен университеттің заманауи материалдық-техникалық базасы жасақталып, ғылыми инфрақұрылымы дамыды. Е.А. Бөкетов АҚШ, Канада, Австралия, Швеция, Финляндия, ГДР, Италия, Жапонияда патенттелген 200-ден астам ғылыми еңбектің, 9 монографияның, 90 ғылыми өнертабыстың авторы. Еліміздің ғылым мен жоғары білім саласына аянбай еңбек етті. 1991 жылы университетке Е.А. Бөкетовтың есімі берілді.

Е.А.Бөкетов туралы көбірек білу

90-жылдары университеттің дамуында жаңа кезең басталды. Осы уақытта жаңадан факультеттер, магистратура, мамандықтар ашылып, студенттер саны 20 000 адамға дейін өсті. Университет құрамына Педагогикалық мемлекеттік институт кірді. Нәтижесінде университетте 14 факультет, 72 кафедра жұмыс істей бастады. Университетке 13 жыл басшылық еткен ректор, профессор Жамбыл Саулебекұлы Ақылбаев оқу орнын реформалауға үлкен үлес қосты.

Әр жылдары академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетіне химия профессоры Зейнолла Молдахметұлы Молдахметов, биология профессоры Айтқожа Биғалиұлы Биғалиев, құқық профессоры Еркін Қинаятұлы Көбеев, химия профессоры Азамат Тіржанұлы Едірісов басшылық жасады. 2020 жылдан бері университеттің Басқарма-Төрағасы, ректоры болып заң ғылымдарының докторы, профессор Дулатбеков Нұрлан Орынбасарұлы тағайындалды.

Университет тарихынан көбірек білу

2000-шы жылдар басындағы маңызды оқиғалар

2003 жыл– университет кредиттік оқыту жүйесі мен магистратура институтын енгізе бастады.

2004 жыл– оқу сабақтарын өткізу үшін шетелдік жоғары оқу орындарынан қонақ дәрісшілерді шақырудың алғашқы тәжірибесі пайда болды. Университет Орталық Азия менеджментті дамыту қорына кірді.

2005 жыл– университет Қазақстанның алғашқы жоғары оқу орындарының бірі болып Болонья қаласындағы Университеттердің Ұлы Хартиясына (Magna Charta Universitatum) қол қойды; ISO 9001 халықаралық стандартына сәйкес сапа менеджменті жүйесін енгізді (SGS швейцариялық компаниясы), Қазақстанның мемлекеттік жоғары оқу орындары арасында бірінші болып экономикалық мамандықтарды пилоттық халықаралық аккредиттеуден сәтті өтті (EFMD Қорының қатысуымен). Университет жанынан колледж ашылды.

2006 жыл– университет Еуропалық одақтың Erasmus Mundus қоры қаржыландыратын Еуропалық Университеттердің Білім беру консорциумының алғашқы грантын алды. Сырттай оқу бөлімінде қашықтықтан оқыту технологиясын енгізу басталды. Университет түлектері алғаш рет Қазақстан Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясына ие болып, әлемнің жетекші университеттерінде оқу мүмкіндігіне ие болды.

2007 жыл– университет білім беру сапасын қамтамасыз етудің Тәуелсіз Қазақстандық агенттігінің рейтингісінде алғаш рет отандық білім беру көшбасшыларының үштігіне енді. 2011 жылы алғашқы шығарылымы өткен PhD докторларын даярлау жөніндегі республикалық эксперименттік бағдарламаның қатысушысы болды. Қазақстан Үкіметі мен Қарағанды облысы әкімдігінің қолдауымен ҚарМУ-дың тұңғыш ректоры академик Е.А. Бөкетовтің ескерткіші ашылды. «Жарқын» студенттік халықтық би ансамблі Қазақстанның Ұлттық Дельфийлік ойындарының жеңімпазы атанды. Университеттің КВН командасы «КИВИН-2007» халықаралық фестиваліне және Халықаралық КВН Одағының жоғарғы лига ойындарына қатысты.

2008 жыл– университет көптілді білім беру бағдарламасын енгізе бастады, «Қазақстан Республикасындағы көптілді білім беру тұжырымдамасын» әзірлеуге қатысып, 2012 жылы қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде бір реттік оқытумен көптілді топтар бакалаврларының алғашқы түлектерін шығарды. Университет Қашықтықтан оқытудың жаһандық университеттерінің халықаралық қауымдастығына және «Сібір ашық университеті» қауымдастығына кірді. Университет магистранттары алғаш рет Еуропалық Одақ университеттерінде тағылымдамадан өту үшін Erasmus Mundus және DAAD халықаралық стипендияларын алды.

2009 жыл– университет іргелі және қолданбалы зерттеулер жүргізу үшін 10 ғылыми грантқа ие болды. «Физикалық-химиялық зерттеу әдістері» инженерлік бейіндегі зертхана ашылып, 2010 жылы аккредиттелді және ауаның, судың және топырақтың жай-күйіне талдау жүргізу құқығына ие болды. Университеттің Жас ғалымдар кеңесі Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті Қорының тұжырымы бойынша үздік бестікке енді. Университет жанынан Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің, Қарағанды облысы ішкі саясат басқармасының белсенді қолдауымен қызмет еткен Мемлекеттік қызмет мектебі ашылды.

---

2010 жылдардағы маңызды оқиғалар

2010 жыл – университет алғаш рет QS World Universities Rankings әлемдік рейтингіне еніп, 601 орынға ие болды. «Электрондық университет» ішкі жобасы іске асырыла басталды.

2011 жыл – университет Қазақстанның инновациялық бағдарланған университеттерінің ондығына кірді. Қазіргі уақытта аккредитациясы бар «Физикалық-химиялық зерттеу әдістері» инженерлік бейіндегі зертхана ашылды.

2012 жыл – университеттің білім беру бағдарламалары ACQUIN: «Физика», «Химия», «Экономика» германдық сертификаттау, аккредиттеу және сапаны қамтамасыз ету институтының аккредитациясын алды. Университет алғаш рет Webometrics әлемдік рейтингіне енді. Наноматериалдар және нанотехнологиялар саласында PhD дәрежесін беру бойынша диссертациялық кеңес ашылды. Университет базасында Француз альянсының өкілдігі ашылды, Британдық Кеңеспен ынтымақтастық басталды. Студенттердің ішкі академиялық ұтқырлық бағдарламасы іске асырыла бастады.

2013 жыл – университет Назарбаев Университетімен ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойды. Дуальді оқыту бағдарламалары жүзеге асырыла басталды. Бюджеттік бағдарламаларды жүзеге асыруға университет 2 миллиард теңгеден астам қаражат алды. Университет білім беру және ғылыми қызметі үшін «Алтын сапа» мемлекеттік дипломын иеленді. Білім беру және өндірістік ұйымдар базасында университеттің 53 кафедра филиалы жұмыс істеді.

2014 жыл – университет Еуропалық Университеттер Қауымдастығының мүшесі болды. Университетте Технологиялар мен инновацияларды қолдау орталығы ашылды. Университет ғалымдары әзірлеген астық ылғалдылығын өлшеуге арналған аспаптың эксперименттік партиясы дайындалды. Химия факультетінің ғалымдары «Дорстройматериалы» АҚ-мен бірлесіп тас көмір шайырларынан жол битумын алу үшін технологиялық желі орнатты, дайын өнімді жеткізу жөніндегі алғашқы шарт жасалды.

2015 жыл – университетте «Серпін» мемлекеттік бағдарламасы жүзеге асырыла бастады. Ғылыми зерттеулерді қаржыландыру көлемі 335 миллион теңгені құрады. Оқу жетістіктерін сырттай бағалау нәтижелері бойынша университет Қазақстанның көпсалалы жоғары оқу орындары арасында бірінші орынға ие болды. Университет «Жасыл» экономика және баламалы энергетика бойынша 9 ғылыми жобаны жүзеге асырды. «3-D технологиялар» зертханасы ашылды. Университеттің 15 оқытушыс «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» атағына ие болды. Университеттің Жас ғалымдар кеңесі Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті Қорының республикалық байқауының жеңімпазы атанды.

2016 жыл – университеттің ғалым-археологтары Қазақстан пирамидасын – сақтарға дейінгі кезеңдегі Орталық Қазақстанның бірегей жерлеу кешенін ашты. Бұл Ресей, Франция, Италия, АҚШ, Жапония археологтарының ғылыми ортадағы үлкен қызығушылығын тудырды. Университет базасында ЕҚЫҰ, Шет елдер елшіліктерінің, Франция, Германия, Қытай, Ресей университеттерінің қатысуымен «Қазіргі қоғамның әлеуметтік-мәдени трансформациясы жағдайындағы тілдік білім беру» халықаралық ғылыми форумы өткізілді.

2017 жыл – университетте «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі», «Шет тілі», «Математика», «Биология» мамандықтары бойынша диссертациялық кеңестер ашылды. Жастар кәсіпкерлігі орталығы ашылды. Химия факультетінің ғалымдары мыңжапырақ пен жусан түрлерінен автокөліктерге арналған екінші буын биоотынының тәжірибелік үлгісін жасады. Университет ғалымдарының бес жобасы «EXPO – 2017» халықаралық көрмесіне ұсынылды. Олар: «Ауыл шаруашылығында жаңа полимерлі ылғал сіңіргіштерді пайдалану арқылы су үнемдеу технологияларын жасау», «Кәсіпорындардың ағынды суларын тазарту және жұмсарту қондырғысының өнеркәсіптік прототипін жасау», «Астық ылғалдылығын өлшеуге арналған отандық аспаптардың сериялық өндірісін жасау», «Қазақстанның көп жылдық шөпті өсімдіктерінен автокөлікке арналған екінші буынды биоотын», «Мұнай өндіру және мұнай өңдеу қалдықтарынан синтез-газ алуға арналған плазмохимиялық қондырғы». Университет баспа журналдарында университет ғалымдарының жоғары жарияланымдық белсенділіктері үшін Springer Nature «Қазақстанның ең танымал ұйымдары» номинациясы бойынша лауреат атанды. «Қарағанды университетінің хабаршысы» ғылыми журналы Clarivate Analitics халықаралық компаниясының тұжырымы бойынша «Қазақстандық ғылыми басылымдардың көшбасшысы» номинациясында лауреат атанды. Университеттің 10 оқытушысы «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» атағына ие болды.

Университеттің студенттік командалары кәсіпкерлік бойынша арнайы конкурстарда: Беларусь Республикасында өткен «Жастар және кәсіпкерлік – 2017» IX-шы халықаралық чемпионатында; Алматы қаласында өткен Студенттік кәсіпкерліктің ұлттық ойындарында, «Қазақстанды қалай асырау керек» республикалық жобасында; «ZherSu» инвестициялық-өндірістік корпорациясының конкурсында жүлделі орындарға ие болды.

2018 жыл – университетте IT-құзыреттілік орталығы және білім алушылар мен қызметкерлерге қызмет көрсету орталығы ашылды. «Қарағанды университетінің хабаршысы» ғылыми журналының барлық тоғыз сериясы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің басылымдар тізбесіне енгізілді.

2019 жыл – университет «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС-мен Қарағайлы байыту фабрикасының қалдықтарынан түсті, сирек және сирек жер металдарды алу технологиясын бірлесіп әзірлеу туралы шарт жасасты, Жоба бюджеті 16,8 млн.теңгені құрады. Университет аумағында рекреациялық аймақтары, шағын футболға арналған жасыл алаңы, студенттерге арналған коворкинг орталығы бар «Жастар» аллеясы ашылды.

2020 жыл – университет «Global Preferred Associate Network» Еуропалық ETS желісіне қосылды. Шет тілдер факультетінде Қарағанды өңіріндегі жалғыз аккредиттелген TOEFL емтихан орталығы ашылды. Әскери кафедра ашылды.

2020 жылы «2020–2025 жылдарға арналған интернационалдандыру стратегиясы» бекітілді. Университет 150 шетелдік жоғары оқу орнымен және ұйымдармен серіктестік қарым-қатынас орната алды. 2021 жылғы қыркүйек пен 2022 жылғы тамыз аралығында университет АҚШ, Италия, Ресей, Түркия, Өзбекстан, Венгрия, Словакия және т.б. елдердің жетекші жоғары оқу орындарымен ынтымақтастық туралы 24 шарт жасасты.

2021–2022 оқу жылынан бастап университетте Тәуекелдерді басқару саясаты енгізілді. Бұл университетті және оның бизнеспроцестерін дамыту үшін жасалған маңызды қадам болды.

2021 жылдың қорытындысы бойынша «Қарағанды университетінің хабаршысы. Химия сериясы» журналы Scopus-та индекстеле бастады. Scopus деректер базасындағы журналды индекстеу оның әлемдік стандарттарға сәйкестігін растайды. Бүгінгі таңда университеттің 5 журналы Scopus және Web of Science базаларында индекстеледі.

2021–2022 оқу жылында 9 халықаралық жоба іске асырылды, оның ішінде 6 ғылыми жоба Орталық Азиядағы білім беру және гуманитарлық коммуникация саласында зерттеулер жүргізу үшін ҚХР Шихэцзы университетімен бірлесіп жүргізілді, ҚХР Шыңжаң университетімен бірлесе отырып, «Ауыр көмірсутек шикізатын каталикалық гидрогенизациялау» жобасы, Эразмус+ бағдарламалары шеңберінде Инженерлік бейіндегі бағдарламалар оқытушыларын педагогикалық даярлау атты ENTER жобасы мен Қазақстанда дуалды жүйені енгізу KazDUAL жобасы жүзеге асырыла бастады.

2021 жылы 3 қыркүйекте «Karaganda BUKETOV UNIVERSITY» брендін әлемдік деңгейдегі университет ретінде жылжытумен байланысты стратегиялық мақсатқа қол жеткізу шеңберінде ребрендинг процесі басталды: ҚР Әділет министрлігінде ресми тіркелген университеттің «KARAGANDA BUKETOV UNIVERSITY» жаңа логотипі әзірленді. Білім және ғылым министрлігінің «Мықты өңірлік жоғары оқу орындары» жобасы шеңберінде университет ғылым мен зияткерлік әлеуетті қолдау үшін еліміздің бәсекеге барынша қабілетті жоғары оқу орындарының тізбесіне еніп, оқу орындарының базасында Академиялық артықшылық орталықтары құрыла бастады. Баламалы энергетика саласында іргелі және қолданбалы пәнаралық зерттеулер жүргізу мақсатында «Баламалы энергетика» орталығы ашылды. Орталық құрамына геотермалдық энергетика, жаңартылатын энергия көздері, энергияны сақтау жүйелері, аэродинамикалық өлшемдер зертханалары кіреді. Университетінің маңызды стратегиялық мақсаттарының бірі QS әлемдік рейтингтерінде алдыңғы қатарға шығу.

2022 жылы World University Ranking QS әлемдік рейтингісінде университет өз позициясын 801+ деңгейіне жеткізе алды. Бұл университет басшылығының профессор-оқытушылар құрамының сапалық санын арттыру, университет ғалымдарының дәйексөз индексін өсіру, шетелдік студенттер санын көбейту бағытында жүргізген мақсатты жұмысының нәтижесі.

2022-2023 оқу жылында академиялық ұтқырлық бойынша білім алатын студенттер саны артып 57 студентке Польша, Ресей, Белоруссия және Түркия университетінде білім алу үшін университеттің бюджеттен тыс қаражат есебінен қаржылай қолдау көрсетілді. Ішкі академиялық ұтқырлық бағдарламасы аясында Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті және басқа да жетекші оқу орындары арасынан 309 студент келді.

2022-2023 оқу жылында Қытай Орталық Азия университеттерімен 8 халықаралық жоба жүзеге асырылды. Сондай-ақ, 2022-2023 оқу жылында университетте 5 бірлескен білім беру бағдарламасын, оның ішінде 2 қос дипломды білім беру бағдарламасын жүзеге асыру қолға алынды.

Қазіргі таңдағы Деректер мен Сандар

Қарағанды университеті жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын коммерциялық емес акционерлік қоғам болып табылады. Университетті басқаруды Жалғыз акционер (ҚР БҒМ), Директорлар кеңесі, Басқарма жүзеге асырады. Басқарма төрағасы – университет ректоры заң ғылымдарының докторы, профессор Дулатбеков Нұрлан Орынбасарұлы болып табылады.

ВИДЕОНЫ КӨРУ